به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از تهران، حجت الاسلام علی بخشی (مقرر دیدگاه آیت الله اعرافی) در سومین پیش نشست همایش ملی فقه نظام ساز با موضوع «رویکردشناسی فقه نظام ساز» (اولین نشست) که به همت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) و با همکاری دبیرخانه هم اندیشی فقه حکومتی برگزار شد، به تبیین دیدگاه آیت الله اعرافی در موضوع فقه نظام ساز پرداخت و اظهار داشت: نخستین پرسشی که باید به آن پاسخ داده شود این است که آیا نظام‌سازی برای جامعه ما ضرورت دارد؟ پاسخ این است که نظام‌سازی تنها راه پیش روی ما است! توجه داشته باشید؛ ما یک سری نسخه های آماده غربی داریم که این ها در جوامع غربی و در عرصه اجراء پاسخگوی نیاز های این جوامع نبوده است و در طی سال های متمادی مدل های مختلفی را عوض کرده اند! حتی در موضوع دموکراسی نیز سیصد یا چهارصد مدل تغییر داده اند.

وی افزود: مسیر دومی که در جوامع دیگر دنبال شده است سپردن کار بدست روشنفکران است ولی ما معتقدیم این مسیر دوم هم اشتباه است زیرا ظهور و بروز الحاد در جامعه و سردرگمی بشر حاصل همین آثار و عملکرد روشنفکران است. اما مسیر دیگری که پیش روی ما قرار دارد همین مسیر اجتهاد مستدل است.

حجت الاسلام بخشی با اشاره به جایگاه نظام‌سازی در اندیشه آیت الله اعرافی، گفت: نظام‌سازی یکی از مراحل نظام فکری حضرت استاد است چون ایشان با ابر پروژه تمدّن سازی به نظام‌سازی می نگرند لذا ما می‌گوییم این اجتهاد مصطلح یکسری آسیب هایی دارد و باید با نظام سازی این اشکالات را مرتفع کرد.

وی در ادامه با اشاره به برخی آسیب های اجتهاد مصطلح، اظهار داشت: در این نوع اجتهاد مباحث اجتماعی و حکومتی پر رنگ نیست و نگرش فرد گرایانه دارد به مسائل دارد. در اجتهاد مصطلح از علوم انسانی اجتماعی غفلت شده است در حالی که در موضوع شناسی نظام‌سازی می گوییم حتماً باید سراغ علوم انسانی بروید سپس از آن جا استیاد کنید و بعد متن را از فرا متن بگیرید و مجدد بر متن عرضه کنید اما اجتهاد مصطلح از موضوع شناسی علمی و تخصّصی دور بوده است و به عبارتی اجتهاد منحصر در فقه است در حالی که وقتی سراغ دین می آییم می بینیم دین فقط فقه نیست، بلکه در کنار فقه؛ اخلاق، کلام و... نیز هستند.

این پژوهشگر فقه نظام در ادامه ابراز داشت: مرحله بعدی که حضرت استاد به آن اشاره می کنند منظومه سازی است یعنی قبل از نظام‌سازی بایستی منظومه هایی که در ابواب مختلف دانش فقه است اولویت بندی شود و با هر بار مراجعه به این ابواب می توان مطالبی را استیاد نموئ که همگی این مراحل می تواند کمک کار در عرصه نظام‌سازی باشد. و با توجه به اهمیت این مرحله استاد اعرافی در ادامه مباحث شان منظومه سازی خرد، میانی و کلان را مطرح و مورد بررسی قرار می دهند و بیان می کنند که با طی این مراحل تازه الان نوبت نظام‌سازی است.

وی افزود: مرحله بعدی بازسازی و ساماندهی حوزه معرفت بشری است. معرفت عقلی، فلسفی، شهودی، حضوری و معرفت حسی را بایستی در این مرحله بازسازی و ساماندهی کنید. در ادامه استاد اعرافی معتقدند در این مرحله بایستی یک عرصه بالاتر بی آیید و وارد عرصه اجتماع بشوید و این معارف را در عرصه های سبک زندگی، هنر، معماری، شهرسازی، رسانه، فناوری و... مدل سازی کنید تا یک قدم دیگر به مرحله تمدّن سازی نزدیک شوید.

حجت الاسلام بخشی در پایان با بیان اینکه تمدن سازی جدای علم و دانش نیست، گفت: در اندیشه استاد اعرافی نرم افزار تمدن و به عبارتی نرم افزار نظام سازی جدای علم و دانش نیست و لذا بدون دانش لازم نمی توان توفیقی در عرصه نظام سازی و تمدن سازی بدست آورد و تالیف کتب فقه تربیتی توسط ایشان در همین راستا است. ۳۱۳/۴۲